Bạn cùng phòng hôm trước kể với mình rằng bạn ý đang học về tâm lí học tích cực (positive psychology) trên Coursera, một nhánh mới của tâm lí học.
Mình hỏi bạn ý đã học được những gì. Qua vài lần đi bộ tới chợ và nói chuyện, mình học lỏm được 4 điều mình thấy thú vị và muốn tóm tắt lại:
1. Coi cuộc sống thịnh vượng như việc chăm sóc khu vườn
Để tạo nên một khu vườn đẹp, bạn có thể (1) nhổ cỏ dại và (2) trồng hoa. Các ngành tâm thần truyền thống tập trung vào việc nhổ cỏ dại, cố gắng diệt trừ những biểu hiện tâm lí tiêu cực. Tiêu biểu là bằng thuốc an thần.
Nhưng nếu chỉ nhổ, khu vườn có thể hết cỏ dại, nhưng nó sẽ trở nên trống trơn. Không có gì nở hoa trong khu vườn cả.
Tâm lí học tích cực, thay vào đó, tập trung đến việc trồng hoa: chăm sóc khu vườn sao cho thật đẹp.
Bài học: để tạo nên một cuộc sống thịnh vượng không chỉ là loại bỏ những thứ tiêu cực, mà còn là học cách nuôi dưỡng những tính cách tốt đẹp.
Theo nghiên cứu về tâm lí tích cực, 3 tính cách liên hệ nhiều tới cuộc sống hạnh phúc: sự hy vọng, lòng biết ơn, và tình yêu. Học cách nuôi dưỡng những tính cách mang lại sự thịnh vượng.
3 tính cách ít liên hệ nhất tới cuộc sống hạnh phúc: thận trọng, đánh giá, qui tắc.
2. Những người sống tích cực có luồng suy nghĩ khác hẳn với người sống tiêu cực
So sánh người tiêu cực với người tích cực:
Coi hoàn cảnh sẽ kéo dài mãi (người sống tiêu cực) <> Coi mọi thứ sẽ qua (người tích cực).
Nghĩ hoàn cảnh sẽ hủy hoại mọi thứ <> Hoàn cảnh này sẽ không ảnh hưởng đến những thứ khác.
Cá nhân hoá mọi thứ <> Không hoàn toàn lỗi tại mình.
Coi mọi thứ không thể thay đổi được. <> Tự tin rằng mình có thể thay đổi được hoàn cảnh.
3. Bạn có lẽ phải học lại cách chúc mừng thành công của người khác
Việc chúc mừng người khác một cách tích cực sẽ củng cố mối quan hệ.
Tưởng tượng bạn vừa được học bổng toàn phần của trường đại học. Bạn kể với các bạn của mình. Sẽ có 4 loại phản hồi:
Chủ động/mang tính xây dựng: “Tuyệt quá! Mừng quá! Bao nhiêu công sức cuối cùng cũng được thành quả xứng đáng cậu nhỉ. Khi nào đi ăn mừng đii?”
Chủ động/mang tính phá huỷ: “Ôi được học bổng à? Đang dịch thế này mà đi du học chắc nguy hiểm lắm. Đi thế này thì chăm sóc bố mẹ kiểu gì? (Bố mẹ thường chúc mừng kiểu này).
Thụ động/mang tính xây dựng: “Chúc mừng cậu nhé” (Loại chúc mừng này phổ biến nhất).
Thụ động/mang tính phá huỷ: không chúc mừng, cũng chẳng quan tâm.
Có bao nhiêu bạn của bạn chúc mừng thành công một cách chủ động và mang tính xây dựng? Mình đoán là hiếm.
Việc chúc mừng thành công của người khác một cách tích cực đòi hỏi luyện tập. Nó không đến một cách tự nhiên.
4. Hệ miễn dịch thứ hai: sống tích cực
20 nghiên cứu chỉ ra rằng các bệnh tim mạch đều liên quan đến việc sống tiêu cực. Sống tích cực thì ngược lại—bảo vệ tim mạch.
Việc quan tâm đến tâm lí sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn, không chỉ từ việc bạn ăn gì.
Các câu hỏi cho cuối ngày:
Bạn đã cười bao nhiêu lần ngày hôm nay rồi?
Bạn đã chúc mừng người khác một cách tích cực chưa?
Bạn có nhận thấy mình hay suy nghĩ tích cực không?
Nếu chưa, đã đến lúc bạn nên bắt đầu trồng hoa rồi :)
P/S: comment hoặc phản biện với mình qua link dưới.
Hi Tẩm,
Tớ thấy dùng từ thịnh vượng người đọc sẽ hình dung đến cuộc sống thiên về vật chất hơn là tinh thần.
1. Coi cuộc sống thịnh vượng như việc chăm sóc khu vườn.
Tớ nghĩ mục tiêu của chúng ta khác nhau, là nhắm đến một khu vườn khỏe mạnh và bền vững hay nhắm đến một khu vườn đẹp. Cái đẹp thì dễ biểu hiện, dễ nhìn thấy, ví dụ như hoa, nhưng sức khỏe của khu vườn thì chúng ta khó nhận biết và cần thời gian để kiểm chứng hơn. Hoàn toàn có thể thấy một khu vườn nhiều hoa nhưng phía dưới thì nhiều cỏ dại và sâu bọ.
Định kiến cá nhân tớ là: phải trị bệnh được, phải trở về trạng thái "khỏe mạnh" được thì mới có thể nghĩ đến chuyện làm đẹp. Chính vì thế, tớ thường khá không tin vào những sự tích cực độc hại, dạng toxic positivity - chối bỏ sự xấu xí và những vùng không khỏe của khu vườn. Đương nhiên, trong quá trình dọn cỏ chúng ta có thể song song trồng hoa, vừa để khuyến khích người làm vườn, vừa để cho khu vườn nhanh chóng đẹp lên.
"3 tính cách ít liên hệ nhất tới cuộc sống hạnh phúc: thận trọng, đánh giá, qui tắc." => hóa ra tớ có cả 3 cái tính cách này, bảo sao cuộc đời toàn đau khổ haha.
2. Những người sống tích cực có luồng suy nghĩ khác hẳn với người sống tiêu cực
=> phần này c dùng hình minh họa hoặc bảng thì sẽ dễ nhìn hơn đối với tớ hihi. Tớ cũng sẽ thấy rõ mình có xu hướng thuộc về dạng nào hơn nếu cậu đưa thêm một số ví dụ minh họa vào, mặc dù đó là ví dụ của cậu thôi nhưng cũng giúp ích cho việc bày tỏ suy nghĩ của cậu. Tớ hơi bị confused í.
Không biết có phải do định kiến về sự tích cực của tớ hay do tớ chưa thử được nhiều những điều này mà tớ thấy nó chưa đủ sâu sắc và triệt để để thuyết phục tớ. Nhưng vì Tẩm đã rất chân thành và nỗ lực giúp mọi người và vì tớ cũng đang học tập cách khen ngợi "chủ động/mang tính xây dựng" nên tớ sẽ khen ngợi cậu là: chúc mừng cậu đã hoàn thành bài đầu tiên! Dù đoạn đầu có hơi mắc đối với tớ, nhưng khi đọc hết bài thì tớ thấy nó cũng có nhiều điều khá hữu dụng. Cảm ơn sự tích cực và lạc quan của Tẩm.
Tớ mong chờ những bài tiếp theo!